Apps voor in de Gymzaal: Excel

Laat Excel het rekenwerk doen!

Dit artikel verscheen eerder in het magazine van de KVLO. De auteur, Jeroen Rohaan, deelde zijn bevindingen met Excel ook met ons. Hij heeft ook een oefenbestand gedeeld, waarbij speerwerpcijfers automatisch worden uitgerekend, naar aanleiding van de afstand die leerlingen halen:

Het bestand kun je hier downloaden.

Een kijkje in Excel

Welke gymdocent heeft er niet mee rondgelopen? Een (bij voorkeur ingebonden) mapje of een harde map met de hokjes-, klassen-, en fotolijsten van de klassen waaraan je lesgaf.

Ook ik ben zo begonnen en dat werkte prima. Het was overzichtelijk en je kon er alles erin kwijt. Op een gegeven moment, ergens in 2008 zette ik mijn cijfers in Excel. Voordeel daarvan was dat je er makkelijk statistieken uit kunt halen. Ik kwam er al snel achter dat het extra werk, namelijk het invoeren in Excel, toch wel veel tijd kost.

In dit artikel geef ik een inkijkje hoe ik verschillende functies van Excel gebruik en kun je misschien zelf aan de slag om je eigen spreadsheets te maken gericht op het bewegingsonderwijs.

Je leest wat Excel voor jou als docent bewegingsonderwijs kan betekenen, wat voor mij de voordelen zijn en hoe mijn leerlingen Excel in de praktijk gebruiken.

PDA

Ik kon op een gegeven moment in 2009 een PDA, Personal Digital Agenda, (voor de kenners een HP-IPAQ-H2210) overnemen van een collega. Ik was er erg blij mee want dat betekende dat ik de resultaten tijdens de lessen direct op mijn PDA in Excel kon zetten. Mijn PDA synchroniseerde ik dan via de computer en dit reduceerde de kans op typfouten. Na het synchroniseren kon ik weer gemakkelijk achter de computer verder aan mijn bestanden werken.

iPad

Toen in 2010 de iPad werd geïntroduceerd door Steve Jobs had ik al een vermoeden dat die goed van pas zou komen tijdens de gymles. Afgezien van de vele Apps die ik gebruik wat betreft videoanalyse (Video Catch, Video Delay, Coachs Eye etc.), digitale scoreborden, toernooiplanners (VS, Round Robin), klassemanagement (Groupmaker), student response (Socrative, Kahoot) en nog vele meer, kon ik ook met Excel op de iPad werken. Eén voordeel ten opzichte van de PDA was in ieder geval dat het scherm van een iPad een stuk groter was. Daarnaast is een iPad ook een stuk krachtiger en in mijn ogen makkelijker te bedienen.

Ik ben van mening dat Excel op de desktop pc voornamelijk is om spreadsheets te creëren, terwijl Excel op de iPad beter is te gebruiken om gegevens in te voeren en weer te geven.  De functionaliteit van Excel op de iPad is behoorlijk uitgekleed als je deze vergelijkt met Excel op een reguliere desktop pc.

Wat kan Excel voor de leerling betekenen?

Looponderdelen

Doordat wij op Het Assink lyceum sinds schooljaar 2014-2015 zijn begonnen met de introductie van de iPad in de lessen zag ik ook mogelijkheden om leerlingen Excel te laten gebruiken op de iPad. Ik heb spreadsheets gemaakt waarbij de leerlingen elkaar tijdens de 800 meter, halve en hele Coopertest konden coachen.

De situatie is dan als volgt: er is een 200 meter-baan uitgezet en er loopt een atletiekklok mee waarop de coachende en lopende leerlingen de tussentijd kunnen bekijken. Er zijn twee rollen: een loper en een coach. De leerling die loopt, geeft bij zijn coach van tevoren aan wat zijn doel is. Er wordt door Excel daarna direct een streef ronde- en tussentijd berekend en in een grafiek gezet. Na de start vult de coach bij elke ronde de tussentijd in. Doordat ronde- en tussentijd en de ingevulde gegevens van de coach ook meteen in een grafiek worden weergeven heeft de coach een goed beeld van wat de loper op dat moment presteert (onder, boven of gelijk met het doel) en kan hij eventueel de lopende leerling van informatie voorzien. Tevens kan ik zo, aan leerlingen die een redelijke constante snelheid lopen, eventueel bonuspunten toekennen bovenop het behaalde cijfer. De leerling moet hiervoor de spreadsheet inleveren op Showbie.

Fittest

In samenwerking met de vakcollega’s van mijn locatie hebben we een fittest ontwikkeld voor de vierde klas, die zich toespitst op de vijf grond motorische eigenschappen (coördinatie, lenigheid, uithoudingsvermogen, kracht en snelheid). Door de functie ZOEKEN en de uitkomsten daarvan vervolgens in een radargrafiek weer te geven, heeft de leerling snel een duidelijk beeld van zijn fysieke gesteldheid. De leerling maakt van de ingevulde tabel en gemaakte grafiek een screenshot en levert deze vervolgens in via Showbie.

Waar te vinden?

De vakgroep LO van locatie Bouwmeester gebruikt sinds dit schooljaar als Elektronische Leeromgeving (ELO) Showbie en wij zijn daar erg over te spreken. In Showbie zetten wij alle informatie wat betreft de lessen LO. Daar laten wij de leerlingen bijvoorbeeld hun zelfgemaakt filmpjes van de turnonderdelen, jongleren inleveren en daar beoordelen wij de filmpjes vervolgens. Op Showbie vinden onze leerlingen ook de verschillende spreadsheets die voor hen van belang zijn.

Gebruik van ICT door de vakgroep LO van locatie De Bouwmeester

De vakgroep LO van locatie de Bouwmeester hoort regelmatig van de teamleiders en schooldirecteuren van Het Assink lyceum dat ze op verschillende zaken vooruitloopt waaronder ook ICT. De vakgroep heeft het voor elkaar gekregen dat er in de gehele sporthal wifi is. Ook hangt er in onze sporthal (die we huren van de gemeente) in elk zaaldeel een beamer aan het plafond met daarachter Apple TV. Zo kunnen wij beelden van onze iPad op de tussenwanden projecteren. Denk hierbij aan beelden gemaakt van dans- of acrogymacts die snel kunnen worden teruggekeken, ter inspiratie een YouTube video laten zien, korte fragmenten die je met de App Video Catch hebt gemaakt terugkijken of een volleybalopstelling laten zien die je met Coachnote hebt gemaakt.

In de gang van onze school naar de sporthal toe, hangt een tv-scherm met daarop de actuele sportagenda en komen er foto’s van LO-activiteiten, sportdagen etc. voorbij in een diavoorstelling.  Verder zijn we actief op sociale media zoals Facebook.

Als wij een sporttoernooi houden dan plannen we onze wedstrijden met een toernooisportplanner. De leerlingen, die zich digitaal hebben ingeschreven, sturen we vervolgens een link met daarin het wedstrijdschema. Tijdens de toernooien kunnen de leerlingen op de schermen in de sporthal de actuele tussenstanden zien. Via de gestuurde link zijn de wedstrijduitslagen en standen in de poule ook tijdens het toernooi en achteraf te bekijken op internet.

Wat kan Excel voor de docent LO betekenen?

Zoals ik in de inleiding al heb aangegeven, gebruik ik Excel als basis voor mijn cijferadministratie. Van alle klassen die ik lesgeef, heb ik spreadsheets gemaakt. Een groot voordeel is dat ik de formats van het aflopen jaar weer kan hergebruiken. Alleen de namen en resultaten van de leerlingen hoeven namelijk te worden verwijderd.

Ook kun je er gemakkelijk gemiddeldes laten berekenen (van de klas, jongens en meisjes apart). Mijn leerlingen willen ook graag weten wat het gemiddelde is van de klas, jongens en/of meisjes. Maar er zijn veel meer functies die je kunt gebruiken. Hieronder leg ik enkele functies uit die ik vaak gebruik in mijn spreadsheets.

Functie ZOEKEN

Bij atletiekonderdelen en fittesten genereert Excel voor mij met de functie ZOEKEN automatisch het cijfer en hoef ik niet meer handmatig in tabellen of scorekaarten te kijken wat het cijfer is dat bij een bepaalde prestatie hoort. In de functiebalk van EXCEL ziet dat er zo uit.

=ZOEKEN(C2;B14:N14;B13:N13)

Hierbij is C2 de cel waar de prestatie in staat en die Excel moet zoeken in tabel B14 tot en met N14. Het cijfer dat bij de betreffende prestatie hoort wordt gevonden in tabel B13 tot en met N13.

Als je een bepaalde formule snel wilt kopiëren naar alle andere leerlingen die eronder staan kan men in de cel met de zoekfunctie rechts onderaan in het hoekje op het +teken klikken (opvullen) en dan naar beneden slepen. Zó kopieert Excel de formule snel naar beneden en kijkt de zoekfunctie steeds naar de juiste waarde die bij de betreffende leerling hoort. Door in de formule voor de kolomletter en het rijcijfer waarbinnen gezocht moet worden nog een $ teken te zetten bereik je dat de zoektabel vastgezet wordt en deze niet verschuift bij het met +teken kopiëren/opvullen. Dat ziet er dan zo uit:

=ZOEKEN(C2;$B$14:$N$14;$B$13:$N$13)

De basisfunctie van ZOEKEN  is vrij simpel en houdt geen rekening met jongens en meisjes en dat frustreerde mij enige tijd. Ik moest namelijk bij elk meisje de formule die herleidde naar de meisjestabel kopiëren en bij elke jongen de formule moest kopiëren die herleidde naar de jongenstabel. Totdat ik de functie ALS ontdekte. Nu kon ik, doordat ik in een totaaloverzicht één keer had aangeven wie een jongen is en wie een meisje, aangeven of hij in de jongens- of meisjestabel moest zoeken. Dan ziet de formule er zo uit:

=ALS(A2=”J”;ZOEKEN(C2;$B$14:$N$14;$B$13:$N$13);ZOEKEN(C2;$B$15:$N$15;$B$13:$N$13))

In bovenstaande formule staat in cel A2 voor de cel met de naam erin een M van meisje of J van jongen.

Door voor bovenstaande formule nog één functie toe te voegen namelijk ALS.FOUT zal Excel, als híj geen waarde vindt in de cel om naar te zoeken, geen foutwaarde weergeven. Dat ziet er wat opgeruimder uit. De formule ziet er dan als volgt uit:

=ALS.FOUT(ALS(A2=”J”;ZOEKEN(C2;$B$14:$N$14;$B$13:$N$13);ZOEKEN(C2;$B$15:$N$15;$B$13:$N$13));””)

In bovenstaande formule zijn de dubbele aanhalingstekens “” een teken voor Excel dat er niets komt te staan als hij een foute waarde doorrekent. Zoals bijvoorbeeld het geval is als je nog geen prestatie hebt ingevuld en er dus geen zoekwaarde is.

Functie standaarddeviatie

Deze functie gebruik ik om snel te kijken hoever een leerling van het gemiddelde van de klas zit. Het cijfer wat de formule genereert zit ongeveer tussen de -2,0 en 2,0. Daarbij is 0,0 het gemiddelde. -2,0 betekent ruim onder het gemiddelde en 2,0 betekent ruim boven het gemiddelde. Eerst berekent Excel de standaarddeviatie met de functie =STDEV.P Vervolgens moet je met de uitkomst hiervan aan de slag en ziet de formule er als volgt uit:

=ALS.FOUT((D2-$D$8)/$D$11;””)

D2 is de waarde met de betreffende prestatie. $D$8 is het gemiddelde. $D$11 is het getal dat uit de formule van de standaarddeviatie komt. In het oefenbestand is het alleen toegepast op het algemene gemiddelde.

Belangrijk

Houd er bij het invullen rekening mee dat Excel altijd zeer precies is. Zo moeten de normen altijd van hoog naar laag gesorteerd zijn. Dat betekent dus dat de cijfers en normen bij een looponderdeel anders gesorteerd zijn. Dit omdat een lagere waarde, lees snellere tijd, een hoger cijfer moet zijn.

Ook wil het plaatsen van een punt in plaats van een komma ook nog weleens tot problemen leiden.

Verder moeten de celeigenschappen van de zoekwaarde dezelfde zijn als waar in de zoekmatrix naar gezocht wordt. Zoek je dus naar een tijd en heb je die in cel eigenschappen als tijdsnotatie bijvoorbeeld 00:04:56 staan. Dan moet je in de zoekmatrix dezelfde tijdsnotatie en cel eigenschappen hebben ingesteld.

OneDrive

Doordat ik mijn spreadsheets in OneDrive (in de Cloud) heb staan, worden zodra mijn iPad met Wi-Fi verbonden is, al mijn spreadsheets automatisch gesynchroniseerd en zodra ik achter een computer inlog kan ik zo verder werken in Excel waar ik op de iPad was gebleven. Daarbij maakt het niet uit of ik op mijn werk inlog in Excel, thuis of waar dan ook ter wereld.

YouTube

Ik heb zelf veel over Excel van verschillende collega’s geleerd en dan met name de wiskundedocenten. Maar als je op YouTube zoekt naar de verschillende functies zijn er daar tal van instructievideo’s te vinden.