De Kracht van Risico’s: Hoe je je Leerlingen Risicovol kunt Inspireren

Kinderen kennen en verkennen steeds minder vaak op spontane wijze hun eigen (fysieke) grenzen. Ze spelen minder vaak buiten door onder andere digitale verleidingen en het lukt ze steeds minder goed om fysieke uitdagingen aan te gaan.

Laten we daar samen verandering in aanbrengen!

Kinderen zijn steeds angstiger

Mondiaal lijkt er een generatie aan te komen die angstiger is en een terugtrekkende beweging maakt wanneer ze weerstand voelen.

Veelal zijn dit irreële angsten omdat ze niet daadwerkelijk de moeilijke situatie hebben meegemaakt. De situatie niet letterlijk hebben ervaren.

Oorzaken

Een oorzaak van deze ‘angstige’ generatie is de steeds meer risicomijdende maatschappij. De claimcultuur met bijbehordende aansprakelijkheidskwesties dragen hier ook aan bij.

Een boom op openbaar terrein is een mooi voorbeeld daarvan. Takken worden tot minimaal twee meter hoog gesnoeid om te voorkomen dat kinderen gaan klimmen en zo het risico dat kinderen uit de boom vallen te nivelleren.

Verder worden kinderen tegenwoordig minder ‘gelaten’. Ze worden in hun spel vaak te veel begeleid door ouders of pedagogisch professionals en kunnen minder makkelijk leren door letterlijk te vallen en weer op te staan. Daarnaast raken kinderen minder snel uit het zicht. Ze worden constant in de gaten gehouden. We zien ze en we kunnen ze op elk moment van de dag volgen door middel van verschillende apps.

Vroeger, om 17.30 uur, bij het aangaan van de straatlantaarns was moeder blij alle kinderen weer aan tafel zaten. Ze had vaak geen idee waar ze de hele dag hadden uitgehangen. Ondanks de voor toen bepalende werk- en leefomstandigheden was het kind vaker vrij om te doen en te laten wat het zelf wilde.

Ouders willen van nature hun kinderen behoeden voor moeilijkheden. Steeds vaker lossen ouders elk probleem van hun kind zelf op. Ze vinden het zien van elk ongemak van het kind niet fijn… De zogenaamde curlingouders.

Door problemen voor kinderen op te lossen leren kinderen niet hoe ze zelf met moeilijkheden kunnen omgaan. Conclusie: ze leren niet om te gaan met consequenties van hun eigen handelen. 

Het grootste risico is…. helemaal geen risico’s!

In het onderwijs en kinderopvangorganisaties worden vaak risico’s voor kinderen uit de weg gegaan. Risico’s zijn immers gevaarlijk en leiden vaak tot ‘gedoe’.

Toch staat een risicoloze omgeving een gezonde ontwikkeling van kinderen in de weg. Het begeleiden van risicovol spelen en risicovol bewegen wordt om die reden een belangrijk onderdeel binnen het beter leren bewegen. En dus wordt het ook steeds belangrijker in de les bewegingsonderwijs. 

Kinderen bewust hun eigen grens laten opzoeken, om vervolgens te verkennen of ze hun grens kunnen verleggen en daarbij ontdekken wat of wie ze nodig hebben om hun doel te bereiken zijn belangrijke processen voor een gezond risicocompetentie. De leraar bewegingsonderwijs kan kinderen bewust en onbewust de eigen grenzen laten opzoeken. Door spontaan risicovol spel en door het creeeren van uitdagende beweegsituaties. 

Ken je eigen risico-angst

Een belangrijk aspect bij het begeleiden van risicovol spel en risicovol bewegingsonderwijs is het onderkennen van de eigen risico-angst; welke risico’s vind jij zelf te spannend?

En vermijd jij sommige risicovolle situaties voor je leerlingen, vanwege die angst?

Het onderkennen van de mate van je eigen risico-angst maakt dat je anders naar risico’s van kinderen gaat kijken. 

Leer je leerlingen om te gaan met risico’s

Wanneer we met z’n allen kinderen wat meer zelf laten uitzoeken en uitvinden en ze af en toe bewust op zoek laten gaan naar de eigen fysieke grenzen… dan werken we aan een weerbare generatie die de eigen grenzen opzoekt, onderkent en weet te verleggen wanneer nodig of gewenst. 

En bovenal: een gezond ontwikkeld risicocompetentie en minder irrieele angsten. 

Laten we onze begeleiding daarop afstemmen!    

Dit artikel is een gastartikel, geschreven door Judith Stolwijk.

Judith Stolwijk; sportpedagoog. Gespecialiseerd in de waarde voor risico’s voor kinderen en bewustwording en begeleiden van risico- angst bij pedagogische professionals.

www.judithstolwijk.org